Ślad wodny
Streszczenie
Artykuł zawiera informacje czym jest ślad wodny, ile wykorzystuje wody pojedyncza jednostka i kraj względem Europy, a także jak samemu określić ilość zużytej wody i jak ją ograniczyć.
Słowa kluczowe: woda, ślad wodny, wykorzystanie, zużycie
Aleksandra Prusaczyk, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
mgr inż. Sebastian Kawa, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Ślad wodny jest to ilość zużytej wody wykorzystywana w codziennym życiu. Można ją określić dla poszczególnej jednostki, miasta lub całego kraju. Ślad wodny podzielić można na trzy rodzaje:
Blue Water – jest to woda pobierana z wód powierzchniowych i podziemnych (jeziora, rzeki, zbiorniki podziemne). Woda pozyskiwana w ten sposób jest przede wszystkim wykorzystywana w przemyśle i gospodarstwach domowych.
Green Water – są to wody opadowe, które zostały pobrane przez rośliny do rozwoju, jest to ilość wody, która ma ogromny wpływ na produkcję rolną, wielkości plonów.
Grey Water – jest to określenie, które dotyczy zanieczyszczenia wód i oznacza objętość wody potrzebną do rozcieńczenia zanieczyszczeń w wodzie, aby jakość tej wody była zdatna do użytkowania przez innych jej użytkowników lub środowisko.
Rys. 1. Cechy śladu wodnego
Ślad wodny umożliwia określenie jaka ilość wody jest przeznaczona do użytku, a ile w rzeczywistości jest wykorzystane. Pozwala to na ewentualne zmiany, rozwój bądź ograniczenia z jej użytkowania. Ślad wodny pomaga również zrozumieć w jakim stopniu ograniczone zasoby wód są wykorzystywane, a w jakim zanieczyszczane.
Rodzaj zużycia wody dzieli się na:
- bezpośrednie;
- pośrednie.
Do bezpośredniego zużycia wody zaliczamy działania w ramach korzystania z wód w codziennych czynnościach, takich jak zmywanie, pranie, mycie rąk, podlewaniem ogrodu i inne. Mamy kontrolę nad tym kiedy i w jakich ilościach zużywamy wodę. Natomiast na tym nie kończy się decydowanie o ilości wykorzystanej wody.
Pośrednie zużycie wody oznacza ilość wody potrzebną do wyprodukowania przetworu na każdym etapie produkcji. Przykładowo zaczynając od wody potrzebnej do wzrostu roślin, poprzez przetworzenie ich na materiał, aż do produkcji nowych ubrań. Warto wspomnieć, że pośrednie zużycie wody jest znacząco większe od bezpośredniego.
Przykładowe ilości zużywanej wody do produkcji różnego typów produktów:
- samochód – ok. 380.000litrów;
- czekolada – ok. 17.000 litrów;
- wołowina – ok. 14.000litrów;
- spodnie – ok. 11.000litrów;
- chleb – ok. 460litrów;
- filiżanka kawy – ok. 130litrów.
W Polsce średnie zużycie wody na gospodarstwo domowe to około 3.900 [litrów/dzień]. Dla porównania w Europie średnia wartość zużywanej wody wynosi ponad 4.800 [litrów/dzień]. Analizując dane. można stwierdzić, że nie zużywamy bardzo dużych ilości wody, jednakże porównując ilość zużywanych zasobów wodnych w stosunku do zasobności wody na terenie kraju, wypadamy słabo. Warto tutaj przypomnieć, że Polska jest na jednym z ostatnich miejsc w Europie jeśli chodzi o zasobność wody. Na podstawie Eurostatu można odczytać, że na jednego mieszkańca przypada niecałe 1.600 [m3/rok]. Poniżej przedstawiony wykres ukazuje jak mały zasób wody ma Polska w porównaniu do innych krajów Europy.
Rys. 2. Wykres przedstawiający zasobność w wodę krajów Europejskich, Ekspertyza Woda w rolnictwie, Koalicja Żywa Ziemia 2020, Warszawa 2020
Oczywiście istnieje możliwość samodzielnego obliczenia ilości wykorzystanej wody, tak aby móc to kontrolować. Istnieją strony ze specjalnym kalkulatorem przeznaczonym do tego typu obliczeń specjalistycznych. Wystarczy wpisać ilość spożywanego pożywienia, ilość kąpieli, ewentualne mycie samochodu, a kalkulator sam przelicza jak wpływa to na korzystanie z zasobów wodnych. Warto skorzystać z takiej strony, aby dowiedzieć się w jakim stopniu mamy wpływ na pobór wody względem naszego kraju. Polecamy kalkulator ze strony www.waterfootprint.org. Z informacji zawartych na stronie internetowej twórców można dowiedzieć się więcej o wpływie zużywanej wody na środowisko, a także ile wody jest wykorzystywane oraz w jakim kraju to zużycie jest największe.
Po przeliczeniu warto zastanowić się, czy ilość zużytej wody jest duża i czy powinno się ją ograniczyć. Jeśli tak, to jak? Nie jest to trudne. Wystarczy zamiast częstych kąpieli wziąć prysznic, zakręcać kran podczas zabiegów higieny osobistej (np. mycie zębów), podlewać kwiaty wodą deszczową zebraną podczas opadów albo ograniczyć zakupy nowych ubrań. Ważne jest, aby nie robić niepotrzebnych zakupów, niezależnie od tego czy chodzi o artykuły spożywcze czy przedmioty do użytku codziennego (ubrania, meble, dekoracje, itp.). To naprawdę niewiele, a korzystanie ze środowiska i z zasobów wody w sposób rozważny może pomóc Polsce w zwiększeniu zasobności i ochronie środowiska. Chrońmy zasoby naturalne Polskich wód!
Literatura:
https://waterfootprint.org/en/
https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/database
http://www.sladwodnymiast.pl/koncepcja-sladu-wodnego-miast
Ekspertyza Woda w rolnictwie, Koalicja Żywa Ziemia 2020, Robert Borek i inni, Warszawa 2020
