Jak wygląda procedura uzyskania pozwolenia wodnoprawnego oraz czym jest operat wodnoprawny?

Streszczenie

Artykuł przedstawia kompleksowe omówienie tematyki związanej z wykonanie operatu wodnoprawnego oraz uzyskaniem na jego podstawie pozwolenia wodnoprawnego na cel, którym jest realizacja inwestycji lub usługa wodna.

Słowa kluczowe: operat wodnoprawny, pozwolenie wodnoprawne, przygotowanie operatu wodnoprawnego, uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, usługa wodna, urządzenie wodne

* inż. Sylwia Madej, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

* mgr inż. Sebastian Kawa, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Chcesz wybudować studnię, staw albo inne urządzenie wodne? Masz ochotę pozbyć się zarośniętego rowu, który niegdyś spełniał funkcję melioracyjną? A może planujesz inwestycję wymagającą korzystania z wód lub mogącą bezpośrednio wpływać na stan wód? Być może potrzebujesz również pozwolenia wodnoprawnego.

Czym jest pozwolenie wodnoprawne?

Pozwolenie wodnoprawne jest to rodzaj zezwolenia udzielanego przez administrację wodną, którego uzyskanie wymagane jest w przypadku wielu działań związanych bezpośrednio lub pośrednio z użytkowaniem wód. Pozwolenie to skrupulatnie określa zasady prowadzenia działalności mogącej mieć wpływ na stan wód powierzchniowych lub podziemnych. Upoważnia ono między innymi do szczególnego korzystania z wód oraz wykonywania urządzeń wodnych, np. do wprowadzania ścieków do wód i ziemi.

Kwestie pozwolenia wodnoprawnego regulowane są przez ustawę Prawo wodne, która to opisuje sposoby korzystania z wód – zwykłe, powszechne, szczególne. (Art. 33 – Art. 36 PW).

Najczęściej pozwolenie wodnoprawne wydawane jest na:

• odprowadzenie ścieków do wód;
• odprowadzanie ścieków przemysłowych do kanalizacji;
• pobór wód podziemnych;
• pobór wód powierzchniowych;
• wykonanie urządzeń wodnych.

Powyższe przykłady są jedynie niewielką częścią działalności objętych pozwoleniem, szczegółowy wykaz znaleźć można w ustawie Prawo Wodne.

Pozwolenie wodnoprawne a Zgłoszenie wodnoprawne – Który dokument wybrać?

Stosunkowo od niedawna z dokumentów zwanych „pozwoleniami wodnoprawnymi” wyodrębniona została nowa grupa – „zgłoszenia wodnoprawne”. Utworzenie grupy objętej mniejszymi restrykcjami przepisowymi miało na celu przyspieszyć prace administracyjne nad danym zadaniem oraz usprawnić cały proces otrzymania decyzji wodnoprawnej. Dla wyszczególnionych w ustawie Prawo Wodne działań objętych omawianym pozwoleniem ustalono więc pewne parametry, dla których wystarczające będzie zgłoszenie wodnoprawne.

Zgłoszenia wodnoprawne są wymagane m.in. w przypadku:

• wykonania pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów;
• prowadzenia przez wody inne niż śródlądowe drogi wodne napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych;
• wykonania kąpieliska lub wyznaczenia miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli, w tym na obszarze morza terytorialnego;
• trwałego odwadniania wykopów budowlanych, wykonania urządzeń odwadniających obiekty budowlane, odprowadzania wód z wykopów budowlanych lub z próbnych pompowań;
• wykonania stawów dla określonych parametrów;
• przebudowy rowu polegającej na wykonaniu przepustu lub innego przekroju zamkniętego na długości nie większej niż 10 m.

Dokładny opis działań wymagających zarówno zgłoszenia wodnoprawnego jak i uzyskania pozwolenia wodnoprawnego dostępny jest na stronie Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie: www.wody.gov.pl/.

Jak wygląda proces wydania pozwolenia wodnoprawnego?

Postępowanie w sprawie uzyskania pozwolenia wodnoprawnego rozpoczyna się z chwilą złożenia przez inwestora wniosku. Aby wniosek został przyjęty, należy do niego załączyć wymagane dokumenty, takie jak:

• operat wodnoprawny;
• opis prowadzenia zamierzonej działalności, niezawierający określeń specjalistycznych;
• decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych – jeżeli jest wymagana;
• wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
• decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznej lub decyzję o warunkach zabudowy – jeżeli jest wymagana;
• ocenę wodnoprawną – jeżeli jest wymagana;
• wypisy z rejestru gruntów lub uproszczone wypisy z rejestru gruntów dla nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub w zasięgu oddziaływania planowanych do wykonania urządzeń wodnych;
• projekt instrukcji gospodarowania wodą – dla piętrzenia wód lub zależnego korzystania z wód przez kilka podmiotów;
• dokumentację hydrogeologiczną – dla poborów wód podziemnych i odwadniania zakładu górniczego;
• zgoda właściciela urządzeń kanalizacyjnych – dla odprowadzania ścieków przemysłowych do kanalizacji;
• dowód opłacenia opłaty;
• opcjonalnie pełnomocnictwo wraz z dowodem zapłat opłaty skarbowej za pełnomocnictwo jeśli wniosek nie jest składany bezpośrednio przez inwestora.

Po zweryfikowaniu wniosku i stwierdzeniu jego kompletności przez organ zawiadamiane są strony postępowania. Na tym etapie postępowania możliwość zgłaszania opinii oraz wniosków mają podmioty, na które będzie oddziaływać zamierzone korzystanie z wód, lub podmioty znajdujące się w zasięgu oddziaływania planowanych do wykonania urządzeń wodnych. Po uzgodnieniu stanowisk stron postępowania organ wydaje decyzję wodnoprawną informującą o pozwoleniu wodnoprawnym zawierającą odpowiednie zapisy dotyczące zasad lub warunków jej wydania. Zapisy te zobowiązują wnioskodawcę do ich wypełnienia.

Kto wydaje się pozwolenie wodnoprawne?

Pozwolenie wodnoprawe w przypadku większości działań wydawane jest przez organy Wód Polskich:

• Dyrektor Zarządu Zlewni Wód Polskich;
• Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich.

W przypadku kiedy to sam organ Wody Polskie jest wnioskodawcą i stara się o uzyskanie decyzji wodnoprawnej, dokument wydawany jest przez Ministerstwo właściwe do spraw gospodarki wodnej (obecnie jest to Ministerstwo Infrastruktury).

Wniosek o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego złożyć można w siedzibie Nadzoru Wodnego, który jest właściwy miejscowo albo zlokalizowany jest najbliżej miejsca inwestycji. Nadzór Wodny przekaże wniosek do właściwego organu, który wyda decyzję. Wniosek złożyć również można w siedzibie Zarządu Zlewni lub Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, w którym będzie on rozpatrywany.

Jak długo wnioskujący musi czekać na wydanie pozwolenia wodnoprawnego?

Na wydanie decyzji wodnoprawnej organ administracyjny ma 30 dni. W sprawach szczególnie skomplikowanych, zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego, termin ten może być wydłużony do dwóch miesięcy. W okresie tym nie jest uwzględniany czas potrzebny na obieg dokumentów oraz czas na wypowiedzenie stron przed wydaniem decyzji, w związku z czym realny czas uzyskania pozwolenia wodnoprawnego wynosi 2 do 4 miesięcy od momentu złożenia wniosku.

Na jaki okres wyda­wane jest pozwo­le­nie wod­no­prawne?

Pozwolenia wydawane są na czas określony. Okres obowiązywania pozwolenia zależy od rodzaju wnioskowanej działalności:

• pozwolenie wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód wydaje się na okres nie dłuższy niż 20 lat;
• pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wydaje się na okres nie dłuższy niż 10 lat;
• pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego do wód lub do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, wydaje się na okres nie dłuższy niż 4 lata;
• pozwolenie wodnoprawne na wycinanie roślin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów z wód lub z obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią wydaje się na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Obowiązek ustalenia czasu obowiązywania nie dotyczy pozwoleń wodnoprawnych na wykonanie urządzeń wodnych.

Każde pozwolenie wodnoprawne po upływie określonego w decyzji czasu wygasa. Pozwolenie może także wygasnąć, zostać ograniczone lub cofnięte przez organ właściwy do jego wydania. Stwierdzenie wygaśnięcia, cofnięcie lub ograniczenie dokumentu następuje z urzędu lub na wniosek strony, w drodze decyzji administracyjnej.

Wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego następuje, gdy:

• upłynął okres, na który było wydane;
• gdy podmiot zrzekł się uprawnień ustalonych w pozwoleniu;
• podmiot nie rozpoczął wykonywania urządzeń wodnych w terminie 3 lat od dnia, w którym pozwolenie wodnoprawne na wykonanie tych urządzeń stało się ostateczne.

Czym jest operat wodnoprawny?

Operat wodnoprawny jest podstawowym dokumentem w postępowaniu administracyjnym, na podstawie którego wydawane jest pozwolenie wodnoprawne. Opisuje on potrzeby wodne przyszłego użytkownika wód (inwestora) oraz zawiera cały materiał dowodowy dotyczący korzystania z wód, na które wnioskuje się o pozwolenie tj. dokładna ana­liza prawna, tech­niczna i śro­do­wi­skowa. Treść ope­ratu wodnoprawnego powinna być zgodna z pozostałymi projektami dotyczącymi przedsięwzięcia (np. projektami budowlanymi) oraz okre­ślo­nymi usta­wami i roz­po­rzą­dze­niami, a także zawierać nie­zbędne obli­cze­nia hydrologiczne oraz załącz­niki gra­ficzne.

Z czego składa się operat wodnoprawny?

Operat wodnoprawny sporządza się w formie opisowej i graficznej. Sama forma projektu nie jest odgórnie nakreślona, jednak projekt musi obejmować zagadnienia określone w ustawie Prawo Wodne (Dz.U. 2015 poz. 469).

Część opisowa operatu wodnoprawnego zawierać musi wszelkie informacje dotyczące przedmiotu pozwolenia wodnoprawnego:

• ozna­cze­nie zakładu ubie­ga­ją­cego się o wyda­nie pozwo­le­nia, jego sie­dziby i adresu;
  • wyszcze­gól­nie­nie:
  • celu i zakresu zamie­rzo­nego korzy­sta­nia z wód;
  • rodzaju urzą­dzeń pomia­ro­wych oraz zna­ków żeglu­go­wych;
  • stanu praw­nego nie­ru­cho­mo­ści usy­tu­owa­nych w zasięgu oddzia­ły­wa­nia zamie­rzo­nego korzy­sta­nia z wód lub pla­no­wa­nych do wyko­na­nia urzą­dzeń wod­nych, z podaniem sie­dzib i adre­sów ich wła­ści­cieli;
  • obo­wiąz­ków ubie­ga­ją­cego się o wyda­nie pozwo­le­nia w sto­sunku do osób trze­cich;
• opis urzą­dze­nia wod­nego, w tym poło­że­nie za pomocą współ­rzęd­nych geograficznych oraz pod­sta­wowe para­me­try cha­rak­te­ry­zu­jące to urzą­dze­nie i warunki jego wyko­na­nia;
• cha­rak­te­ry­stykę wód obję­tych pozwo­le­niem wod­no­praw­nym;
• cha­rak­te­ry­stykę odbior­nika ście­ków obję­tego pozwo­le­niem wod­no­praw­nym;
• usta­le­nia wyni­ka­jące z:
  • planu gospo­da­ro­wa­nia wodami na obsza­rze dorze­cza;
  • warun­ków korzy­sta­nia z wód regionu wod­nego
  • planu zarzą­dza­nia ryzy­kiem powo­dzio­wym;
  • planu prze­ciw­dzia­ła­nia skut­kom suszy;
  • kra­jo­wego pro­gramu oczysz­cza­nia ście­ków komu­nal­nych.
• okre­śle­nie wpływu gospo­darki wod­nej zakładu na wody powierzch­niowe oraz pod­ziemne, w szcze­gól­no­ści na stan tych wód i reali­za­cję celów śro­do­wi­sko­wych dla nich okre­ślo­nych;
• pla­no­wany okres roz­ru­chu i spo­sób postę­po­wa­nia w przy­padku roz­ru­chu, zatrzymania dzia­łal­no­ści bądź wystą­pie­nia awa­rii lub uszko­dze­nia urzą­dzeń pomiaro­wych oraz roz­miar, warunki korzy­sta­nia z wód i urzą­dzeń wod­nych w tych sytu­acjach;
• infor­ma­cję o for­mach ochrony przy­rody utwo­rzo­nych lub usta­no­wio­nych na podstawie ustawy z dnia 16 kwiet­nia 2004 r. o ochro­nie przy­rody, wystę­pu­ją­cych w zasięgu oddzia­ły­wa­nia zamie­rzo­nego korzy­sta­nia z wód lub pla­no­wa­nych do wyko­na­nia urzą­dzeń wod­nych.

Na część graficzną operatu składać się musi:

• plan urządzeń wodnych i zasięg oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych z ozna­cze­niem nie­ru­cho­mo­ści wraz z ich powierzch­nią, nanie­siony na mapę sytuacyjno–wysokościową terenu;
• zasadnicze przekroje podłużne i poprzeczne urządzeń wodnych oraz koryt wód płynących;
• schemat rozmieszczenia urządzeń pomiarowych oraz znaków żeglugowych;
• schemat funkcjonalny lub technologiczny urządzeń wodnych.

W zależności od rodzaju i zakresu wnioskowanego pozwolenia zdarzyć się może, że organ wydający decyzję wymagać będzie poszerzenia operatu wodnoprawnego o dodatkowe informacje i dokumentację. Stałym elementem projektu niezależnie od rodzaju i zasięgu korzystania z wód będzie zawsze opis urządzenia wodnego uwzględniający jego położenie za pomocą współrzędnych oraz podstawowe parametry charakteryzujące to urządzenie i warunki jego wykonania.

Kto może sporządzić operat wodnoprawny?

W myśl polskiego prawa do sporządzenia operatu wodnoprawnego nie jest wymagane posiadanie specjalistycznych uprawnień. Nie zna­czy to jed­nak, że może być on spo­rzą­dzony przez osobę bez wie­dzy mery­to­rycz­nej. Projekt może przygotować każda osoba posiadająca niezbędną wiedzę merytoryczną oraz praktyczną dla danego rodzaju projektu.

Linkografia:

www.wody.gov.pl

www.muratordom.pl

www.ekomeritum.pl

www.muratordom.pl

www.ekoportal.gov.pl

www.ggsprojekt.pl

Odprowadzanie ścieków oczyszczonych, wód opadowych i roztopowych lub wód pochodzących z odpompowywania wykopu lub wód kopalnianych na odbiornika podlega uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego w ramach usługi wodnej, źródło: toa555/Adobe Stock

Pomost pływający jest jedną z inwestycji, na którą należy uzyskać pozwolenie wodnoprawne lub w przypadku jego niewielkich gabarytów zgłoszenie wodnoprawne, źródło: Euro Float, © AlexMaster / Shutterstock.com