Retencja leśna – czy warto?

Streszczenie

Artykuł przedstawia kompleksowe omówienie tematyki związanej z retencją leśną oraz jest ważną funkcją w gospodarce zarówno drzewostanem jak i zabezpieczenia lasu przed suszą oraz w sposób przeciwpożarowy w wypadku wystąpienia pożaru.

Słowa kluczowe: retencja, mała retencja, retencja leśna, obieg wody, cyrkulacja wód opadowych, zatrzymywanie wód opadowych, obieg wody, operat wodnoprawny, operat,

* inż. Sylwia Madej, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

* mgr inż. Sebastian Kawa, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Najprostszą odpowiedzią na zadane powyżej pytanie jest: nie warto – a trzeba! Retencja leśna jest sama w sobie procesem naturalnym. Lasy, aby trwać, potrzebują wody. Co prawda zaledwie jej 1% jest wykorzystywany do zwiększania biomasy leśnej, niemniej pozostałe 99% są wykorzystywane do utrzymania życia lasu i wszelkich organizmów w nim żyjących. Retencja leśna może występować na wiele sposobów i jest uzależniona od wielu naturalnych procesów, jak na przykład zmiany pór roku.

Źródło: Arch.. Nadleśnictwa Daleszyce

Rodzaje retencji leśnej

Retencja leśna to naturalna i podstawowa forma tzw. małej retencji, która ma na celu jak najdłuższe zatrzymanie wód opadowych w cyrkulacji, zmagazynowanie jej do użytku, a także długotrwałego oczyszczenia. Wśród różnorodnych procesów zachodzących w lasach możemy wymienić następujące rodzaje retencji: szaty leśnej – woda gromadzona w trawach, mchach porastających roślinności ; glebowa i gruntowa – jak mokradła, torfowiska, bagna; śnieżna – występująca jedynie zimą/wiosną gdy topniejące śniegi dostarczają większość ilość wody do ekosystemu; zbiorników i cieków wodnych – naturalnie występujące oczka wodne w zagłębieniach, potoki, strumyki – zwłaszcza te sezonowe, uzależnione od ilości opadów atmosferycznych.

Źródło: pojezierze24.pl

Dlaczego potrzebujemy małej retencji leśnej?

Woda gromadzona w procesie naturalnie występującej małej retencji, jaką jest retencja leśna, pełni wielorakie pożyteczne funkcje w całym systemie ekologicznym, a także służy człowiekowi.  Po pierwsze woda gromadzona w gruntach, użyźnia je, gwarantując trwałość terenów leśnych i występującej na ich terenie florze. Po drugie tworzące się naturalnie zbiorniki wodne, są pożyteczne także dla zwierząt leśnych – dla nich tak jak dla ludzi, woda stanowi jedną z podstaw odżywiania. Właściwości i możliwości wchłaniania wody przez tereny leśne to naturalna ochrona przed powodzią i bardzo niekorzystnym zjawiskiem gwałtownego odpływu wód powierzchniowych. Nadmiary opadów są wchłaniane przez grunty leśne, dzięki czemu nie spływają jak np. po asfalcie czy innych sztucznych nawierzchniach, tworząc zagrożenie dla człowieka. Naturalne lub sztucznie wspomagane oczka wodne w lasach gromadzące wody opadowe służą także jako zbiorniki do ochrony przeciwpożarowej, co w czasie coraz częściej występujących susz, jest bardzo pożyteczne. Finalnie wody zatrzymane przez tereny leśne mogą służyć do celów gospodarczych lub rekreacyjnych człowieka.

Aktualny stan retencji leśnej w Polsce

Od wczesnych lat 90tych stan wód gruntowych w Polsce stale opada, powodując susze, zanikanie terenów leśnych i częstsze występowanie pożarów. To zjawisko wpływa również na skalę występujących raz na jakiś czas powodzi, nawiedzających Polskę, gdyż mniejsza ilość terenów leśnych, sprzyja intensywnemu odpływowi wód powierzchniowych. Jako kraj znajdujemy się na szarym końcu Państw europejskich, biorąc pod uwagę poziom naturalnych zasobów wodnych. Przykrą ciekawostką jest fakt, że nasze zasoby są niewiele większe niż państwa pustynnego jakim jest Egipt. Te fakty powinny skłonić osoby odpowiedzialne za lasy i każdego z nas, do większej dbałości o lasy.

Recepta na pożyteczną retencją leśną

Jeszcze raz odpowiadając na tytułowe pytanie – czy warto interesować się retencją leśną – tak warto! Dbałość o tereny leśne i zielone to najlepsze, co może zrobić każdy z nas, aby naturalny obieg wody w ekosystemie sam regulował jej poziom i dążył do optimum. Działalność człowieka, niestety, na ogół szkodzi i przeczy naturze, niemniej możemy starać się nie przeszkadzać i czerpać tak liczne korzyści jakie płyną z retencji leśnej.

Źródło: lasy.gov.pl

Linkografia:

• lasy.gov.pl
• wody.gov.pl
• encyklopedialesna.pl
• gugik.gov.pl
• teraz-srodowisko.pl
• malaretencja.pl